Acının kalbi Soma 15 bin madencinin ekmek kapısı

Türkiye’yi yasa boğan maden kazasının yaşandığı Manisa’nın Soma ilçesinin, ülkenin enerji üretimi ve gelecek planlarında önemli bir payı bulunuyor. Zonguldak’ın ardından en büyük kömür rezervlerine sahip 102 bin nüfuslu Soma’da toplam 8 madencilik şirketinde 15 bin işçi çalışıyor.  40 yaşını dolduranlar emekli olurken, askerliğini bitiren gençler ise ekmek paralarını kazabilmek için her gün maden ocaklarında yerin 300 ile 2 bin metre altında ter döküyor. Maden İşçileri Sendikası Genel Sekreteri Vedat Ünal, Soma’nın Zonguldak’tan sonra ülkenin en önemli kömür madenlerine sahip olduğuna dikkati çekti.

Geçmişte Türkiye Kömür İşletmeleri’nin işlettiği madenlerin zaman içinde özel sektöre geçtiğini, üretimin bu süreçte hızla arttığını kaydeden Ünal, Soma’da TKİ ile 8 firmanın kömür çıkardığını anlattı. İlçede halen sendika üyesi 12 bin maden işçisi bulunduğunu, sendika üyesi olmayan işçilerle birlikte yaklaşık 15 bin ailenin geçimini bu işten kazandığını aktaran Ünal, ilçenin toplam rezervinin 600 milyon ton, üretimin ise 10 milyon ton civarında olduğunu kaydetti. İşçilerin Soma’nın yanı sıra Balıkesir ve ilçeleriyle Kütahya’dan geldiğine işaret eden Ünal, yeni madenlerin açılmasıyla bölgedeki istihdam sayısının da hızla arttığını vurguladı. Kazanın yaşandığı Eynez bölgesi ise ilçenin en önemli kömür yataklarını barındırıyor. Eynez sahasında 15 milyon tonluk rezerv bulunduğu, yıllık 2 milyon 500 bin tonluk üretim kapasitesinin bulunduğu ifade ediliyor. Soma’da geçen yıl maden ocaklarında yaşanan kazalar sonucu 8 kişi hayatını kaybederken, 15 kişi ise yaralanmıştı.

SOMA Holding kömürle büyüdü

Türkiye’yi yasa boğan Soma’nın Eynez bölgesindeki kömür madeninde meydana gelen ölümlü kaza tüm dikkatleri işletmeci Soma Holding’in üzerine çekti. Soma Holding bünyesinde bulunan Soma Kömür İşletmeleri ise, Türkiye Kömür İşletmeleri’nin (TKİ) kömür payı karşılığı maden ruhsatı devirleri kapsamında 1984 yılından beri Soma’da kömür işletmeciliği yapıyor. Şirket son olarak Türkiye’yi yasa boğan kazayla gündeme gelen maden ocağına, aynı ilçede işsiz kalan 250 madenciyi işe almıştı.  Şirketin internet sitesinde yer alan bilgiye göre, şirket Soma operasyonları kapsamında en son Eylül 2009’da kazanın meydana geldiği Eynez’deki 15 milyon ton kömür rezervinin üretilmesi kontratını Ciner Grubu’ndan devralarak yıllık 2.5 milyon ton üretim kapasiteli maden sahasını işletmeye başladı. Soma Holding, ayrıca bünyesindeki Tilaga ile 2010’dan beri gayrimenkul sektöründe de faaliyet gösteriyor. Son yıllarda madencilik alanındaki faaliyetleriyle dikkati çeken şirketin Türkiye’nin yanı sıra Arnavutluk’ta metalik maden aramak üzere kurulmuş bir şirketi var. Türkiye’deki çalışmalarını Soma dışında Zonguldak, Mersin ve Amasya’da sürdüren şirket, Merzifon’daki kömür madeninde üretime başlamak üzere. Soma Holding’in halihazırda 5 bini yeraltı olmak üzere 5 bin 550 kişilik bir kadrosu var.

MERKEZ BİNASINDA SESSİZLİK

MANİSA’nın Soma ilçesinde yüzlerce işçiye mezar olan maden ocağını işleten Soma Holding’in Levent’te bulunan binasında dün gün boyu sessizlik hakimdi. Holding binasına birkaç çalışan dışında gelen olmadı. Sabah erken saatlerde tepki için bina önünü gelen bir grup ise yola ‘Katiller’ yazarak ayrıldı. Binanın dış kapısına her gün bırakılan gazete ise yöneticiler gelmediği için alınmadı. Şirket, internet sitesini ise kazanın ardından kapattı ancak öğleden sonra tekrar açtı.

İnterneti kapatıp açtı

 Şirket sitenin ana sayfasına yaşana felaket nedeniyle bir basın açıklaması konuldu. Yapılan basın açıklamasında, trafo patlaması sonucunda göçük oluştuğu, kurtarma çalışmalarının devam ettiği belirtilerek, “Vefat eden çalışanlarımıza Allah’tan rahmet, milletimize ve ailelerine başsağlığı ve sabır diliyoruz” denildi. Öte yandan polis, Soma Holding’in bulunduğu cadde üzerinde yoğun güvenlik önlemleri aldı. Holdingin bulunduğu sokak trafiğe kapatıldı.

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın (ÖİB) nihai tekliflerini 30 Nisan’da aldığı ve 16 Mayıs Cuma günü açık artırım oturumunu gerçekleştirmeyi planladığı Muğla Yatağan Termik Santrali ihalesinin açık artırma oturumu Soma’da meydana gelen maden kazası sebebiyle ileri bir tarihe ertelendi. Teklif sahibi bir özel sektör kaynağı, hafta başında Yatağan Termik Santrali nihai pazarlık tarihinin 16 Mayıs Cuma günü olarak bildirildiğini, Soma’da yaşanan kazadan sonra bir değişikliğe gidildiğini belirterek, “Yas ilan edilince konunun hassasiyeti gereği ihalenin nihai pazarlık oturumu ileri bir tarihe ertelendi” dedi.

İhaleye 6 grup teklif verdi

Yatağan’ın yanı sıra Soma Termik Santrali de özelleştirme kapsamında yer alıyor. Soma Santrali için henüz ihale sürecine başlanmadı. Toplam 630 MW kurulu güçteki Yatağan Santrali’ne Elsan Elektrik, Limak İnşaat, Alsim Alarko, IC İçtaş Enerji, Konya Şeker ve Çelikler İnşaat teklif verdi. EÜAŞ’ın işlettiği termik santrallerde ihtiyaç duyulan kömürler, Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) tarafından çeşitli madenlerden temin ediliyor. REUTERS

Kaza, küresel maden şirketleri üzerindeki baskıyı da artırdı

Manisa’nın Soma ilçesindek kömür madeninde meydana gelen kaza sonrası, maden şirketleri üzerinde çalışanlarının güvenliğini artırma ve kömürün çevreye olumsuz etkilerini azaltmaları için oluşan baskı da artıyor. Bu hafta ABD’nin Batı Virginia eyaletindeki ‘kronik uyum sorunları‘ olan bir kömür madenindeki göçükte iki madenci hayatını kaybetti. Geçen ay ise Avustralya’daki bir kömür madeninde bir duvarın çökmesi sonucu yerin 500 metre altında mahsur kalan iki madenci hayatını kaybetti. Madenlerdeki ölümlerin artması, madencilerin güvenliğinin sağlanması ve çevreyi daha az kirleten yakıtlar bulunması için elektrik üreticisi şirketler üzerindeki baskıyı da artırıyor. Dünya elektrik üretiminin yüzde 40’ından fazlası güvenlik sicili zayıf olan kömürden sağlanıyor. Kömür yakan termik santrallerin işletilmesi de diğer enerji kaynaklarına kıyasla daha ucuz.

Kömür için etik grup

Aralarında Norveç ulusal varlık fonunun da bulunduğu büyük hissedarların baskısı altında kalan elektrik üreticisi şirketler, daha yüksek etik, sosyal ve çevre standartları izlemelerini sağlayacak Bettercoal adı verilen bir grup kurdular. ABD World Resource Institute kıdemli uzmanlarından Ailun Yang “Kömürün yıkıcılığı hakkında artan bir farkındalık var... Alternatiflerin de mümkün olduğu kabul ediliyor” dedi.