400 milyar dolarlık kentsel dönüşüm

Taslağa göre, çürük, salaş ve kaçak binalar yıkılacak. Yıkım için mal sahipleriyle anlaşma yoluna gidilirken, mutabakat sağlanamayan taşınmazlar kamulaştırılacak. Kentsel dönüşüm için gerekli 400 milyar doları karşılamak için 2-B arazileri ile vergi ve trafik cezasından para aktarılacak.
Van depremiyle yeniden gündeme gelen kentsel dönüşüm çalışmasının detayları belli oldu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın 30 hukukçudan görüş alarak hazırladığı kanun taslağına göre riskli binalar yıkılacak. Tahliye ve yıkım işlemlerinde anlaşma yoluna gidilecek. Mutabakat sağlanamayan taşınmazlar kamulaştırılacak. Yıkımın ardından mesken sahibine kira yardımı yapılacak. Gelecek hafta Başbakanlık'a sevk edilmesi planlanan taslakta özel bir gelir kalemi oluşturuluyor. Bakanlığın tasarrufunda 'afete hazırlık' hesabı açılacak. Genel bütçenin yanı sıra il özel idarelerine ayrılan pay, imar para cezası, orman vasfını kaybetmiş 2-B arazilerinden elde edilecek gelir ve trafik cezalarının yüzde 1'i bu hesaba aktarılacak. Bakan Erdoğan Bayraktar, kentsel dönüşümün maliyetinin 400 milyar doları bulabileceğini söyledi. Çalışmaların belediyelerle birlikte yürütüleceğini vurgularken, dönüşümün istihdama katkısının da altını çizdi.
Taslak kapsamında yapılacak kentsel dönüşüm hakkında bazı gazetecilere değerlendirmede bulunan Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, öncelikli olarak vatandaşla anlaşma yoluna gidileceğini söyledi. Kentsel dönüşümün Türkiye'ye maliyetinin 400 milyar doları bulabileceğini ifade eden Bayraktar, "Artık insanlarımız ölmesin, canlar yok olmasın, şehirlerimiz böyle büyük felaketler yaşamasın; bedeli ne olursa olsun artık biz Türkiye'de depreme dayanıksız yapıları, salaş yapıları, kaçak yapıları mutlaka rehabilite etmek durumundayız." dedi. Bakanlık tarafından hazırlanan kanun taslağı kapsamında yapılacak işlem, sözleşme ve uygulamalar her türlü vergi, resim, harç ve ücretlerden muaf tutulacak. Afete hazırlık hesabındaki gelirler devlet malı hükmünde olacak ve haczedilemeyecek. Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelik, üç ay içerisinde bakanlıkta yürürlüğe konulacak.
Çalışmaların belediyelerle birlikte yürütüleceğini ifade eden Bakan Bayraktar, amacın deprem veya heyelanda afete maruz kalacak binaların kurtarılması olduğunu kaydetti. Vatandaşa 'Senin evinin değeri budur. Gel seninle anlaşalım' diyeceklerini vurgulayan Bayraktar, 2 ev hakkı olana 2 ev vereceklerini ifade etti. Kira yardımı da yapılacağını dile getiren Bayraktar, "Diyeceğiz ki biz bu evi boşaltmak, yıkmak zorundayız. Bu süre içerisinde de kira yardımı yapacağız. Olmadı, biz eğer yerinden veremiyorsak, burasının yeri müsait değil, imarı müsait değil ise başka yerden konut vereceğiz." şeklinde konuştu. Bayraktar, kentsel dönüşüm projeleri sayesinde istihdam artışı sağlanacağını, inşaat sektörüne katkı sağlanacağını dile getirdi. İstanbul'da ilk etapta yıkılması gereken oturulamayacak durumda 14 bin yapının olduğunu anlatan Bayraktar, "Bunların zaten mevcut yasalara göre de yıkılması gerekiyor. Onun dışında kaçak binalar var, zabıt tutulmuş. Ruhsata aykırı yapılar var. Bunların yıkılması lazım." değerlendirmesinde bulundu.
Yıkılması kararlaştırılan gayrimenkullerde, konut değerinin üzerinde daire talep edenlere aradaki farkı 20 yılda faizsiz, enflasyon farkını ödeme imkânı sağlanması öngörülüyor. Kiracılara da taşınması için bir defaya mahsus kira yardımı yapılacak.
Bakanlığın hazırladığı taslak neler getiriyor?
Afet riski altındaki alanlardaki Hazine'ye ait taşınmazlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na tahsis edilecek, TOKİ'ye bedelsiz devredilecek.
Tahsis ve devir tarihinden itibaren beş yıl içinde amacına uygun olarak kullanılmayan gayrimenkuller, bedelsiz olarak Hazine adına tescil edilecek.
Risk altında bulunan kişi ve kurumlara ait taşınmazlar konusunda tahliye ve yıkımda anlaşma yolu tercih edilecek.
Bakanlık anlaşma çerçevesinde geçici tahsis ve kira yardımı yapmaya yetkili olacak.
Anlaşma sağlanamayan mülkiyetlere ilişkin taşınmazlar bakanlık veya talebi halinde TOKİ ve İdare tarafından kamulaştırılabilecek.
Gayrimenkullerin düzenleme öncesi ve sonrası değerleri, TOKİ veya Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) lisanslı kuruluşlarca yapılacak.
Uyarılara rağmen tahliye edilmeyen yapıların tahliye ve yıkım işlemleri mahalli idarelerin katılımı ile mülki amirler tarafından gerçekleştirilecek.
Yapılacak iş ve işlemlerde kullanılmak üzere bakanlığın tasarrufunda afete hazırlık hesabı açılacak.
Kanun kapsamında yapılacak işlem, sözleşme ve uygulamalar her türlü vergi, resim, harç ve ücretlerden muaf tutulacak.