Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, Doç. Dr. Besim Yıldırım ve Doç. Dr. Naim Ürkmez’in konuşmacı olarak katıldığı panelde tarihi gazete nüshalarının şehir arşivlerine kazandırılması gerektiğini vurguladılar.
Konuşmasında “Siyasi, tarihi, ekonomik ve her türlü bilgi içeren bir gazetede olan tebliğ, atamalar, asayiş ve ilanlar yer alıyordu” diyen Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, dönemin koşulları gereğince gazetecisi olmayan ama her memurun Envar-ı Şarkiye’nin bir çalışanı olarak kabul edildiği bir dönem olduğunu vurguladı.
Doç. Dr. Besim Yıldırım, ise şimdiki yayınlardan çok farklı olan basın anlayışının o dönemde memurların rapor ve beyan mektuplarıyla gazetede yer aldıklarını haber ve sorunların yayılması için bir araç olarak kullanıldığını belirtti.
Asparagas haberlere, abartılara da tiraj artırmak için yer verildiğini niteleyen Yıldırım, “Envar-ı Şarkiye, Erzurum ve çevresinde kendinden sonraki gazetelere teknik altyapı bırakarak bir okul vazifesi yerine geçmiştir. Dilin gün geçtikçe daha anlaşılır olması, başarılı bir gazetecilik sergilemesinde ise önemli bir rol oynamıştır” dedi.
Doç. Dr. Naim Ürkmez, ülkeye İngiltere’den gelen matbaanın İstanbul’dan vilayete gönderildiğinde mutlaka onu çalıştırabilecek bir memur ile gönderilmesi gerektiğini ifade ederek, “O memur düzeni oturtup yanında eleman yetiştirdiği taktirde geri dönebilirdi” dedi.
Ürkmez, 1866’da ülkeye gelen matbaanın birkaç sene sonra Elzen-ül Rum ya da Erzurum isimleri için tartışma oluşturan Envar-ı Şarkiye’nin halkın okuyabileceği bir dilde çıkarılmasına rağmen aslında oldukça ağır bir dile sahip olduğunu zamanla bunun aşılarak oturtulduğunu kaydetti.